Полиња жито, ридишта крв: Патиштата кон националноста во грчка Македонија, 1870 - 1990

Книга која предизвикала и сеуште предизвикува контраверзи во грчката јавност е докторската дисертација на Анастасија Каракасиду одбранета во 1992 г., а објавена пет години подоцна, во 1997 г., во издание на The University of Chicago Press со наслов Полиња жито, ридишта крв: Патиштата кон националноста во грчка Македонија, 1870 – 1990. Книгата на Каракасиду е преведена на македонски јазик, објавена во издание на Магор во 2002 година. Преводот од англиски на македонски јазик е на Анета Маркоска Чубриновска и Ема Маркоска Милчин.

Во книгата, од антрополошко – историски аспект се обработуваат низа теми поврзани со „патиштата кои воделе кон изградувањето на националноста во денешна грчка Македонија“. Главниот предмет на истражувањето е етничката структура на населението во Егејска Македонија во периодот од 1870 до 1990 година.

Каракасиду, во своето дело, конкретно ги истражува промените во етничката структура на населението во едно село во Егејска Македонија, Ѓувезна (денешен Асирос). Преку примерите во Ѓувезна, Каракасиду ја поставува својата теза дека сето она што не било грчко во Егејска Македонија, во периодот по Балканските војни, преку свесна политика на тогашните грчки власти, било „набркано од јавната сфера, потиснато во заборавот, обележано како срамно и валкано“. За ова најдобро сведочи примерот со извесна Паскалина, постара жителка на Ѓувезна. Имено, Каракасиду врз основа на интервјуата направени со оваа жителка на Ѓувезна со македонско потекло, а врз основа на научна методологија, ја поставува тезата дека Паскалина сиот свој живот морала да го прикрива својот национален идентитет плашејќи се од реакциите на нејзините соседи Грци. Нејзиниот страв одел дотаму што во првите интервјуа со Каракасиду направени во 1989 г., Паскалина прикривала делови од семејната историја. Подоцна, откако Каракасиду успеала да ја придобие довербата на старата Паскалина, таа целосно се „отвора“ пред микрофонот на научникот и ја кажува својата автентична историја.

Делото на Каракасиду е школски пример за научна објективност. Таа во манир на голем научник се издигнува над сопствените стравови од можната негативна јавна реакција и отворено пишува за процесите на асимилација на македонското население во Егејска Македонија. „Научничката доблест на Каракасиду е докажана и со фактот дека таа не го заобиколува ниту откритието дека процесот на погрчување во Леринско, ни од далеку не е толку успешен како што е асимилацијата спроведена во Ѓувезна“.

Library Journal: „Ретко може да се сретне научна книга толку вознемирувачка колку ова провокативно дело, студија за етницитетот во грчката провинција Македонија. Таа е толку контраверзна што издавачката куќа на Универзитетот Кембриџ, плашејќи се за безбедноста на својот персонал во Грција, одби да ја објави. ....Опседнатоста на Каракасиду со вистината ја соочи со закани со смрт од некои разгневени Грци. Нејзината моќно напишана книга, гласна изјава на човечка храброст, ги потсетува читателите дека нема замена за чесноста и критичката мисла“.

Денес, Анастасија Каракасиду е професор по антропологија на Wellesley College.

п.с.
Текстот го постирав пред два дена. во почетокот сосема нормално се појави на блогот, ама веќе наредниот ден исчезна. Мислев дека сум направил грешка во испраќањето. Затоа истиот текст го препраќам по втор пат.