за депортацијата на македонските Евреи во Треблинка

Денес, на 11-ти март се навршуваат 63 години од започнувањето на акцијата на бугарските окупациони власти за депортација на еврејското население од Македонија во логорот на смртта Треблинка. Според расположливите изворни податоци како резултат на бугарската полициска акција од Македонија во Треблинка биле депортирани околу 7.215 лица од еврејско потекло.

Првите антисемитски мерки директно насочени против еврејското население во Македонија биле воведени уште на почетокот од бугарската окупација во април 1941 г. Веќе кон крајот од 1942 г. бугарската фашистичка влада и германската нацистичка влада влегуваат во директни и конкретни преговори за ликвидирање на еврејското население во Бугарија и на териториите окупирани од неа, вклучително и Македонија. На 22-ри февруари 1943 година во Софија е потпишана спогодба за депортација на Евреите од териториите окупирани од страна на Бугарија, односно од Тракија и Македонија. Спогодбата била потпишана од Александар Белев, комесар на Комесарството за еврејски прашања при Министерството за внатрешни работи и народно здравје во Софија, и германскиот полномошник капетанот на заштитните одреди (СС-хаупштурмфирер) Теодор Данекер.

За конкретната одговорност на бугарскиот цар Борис за депортацијата на македонските Евреи во логорите на смртта сведочи и телеграмата од 4-ти април 1943 г., испратена од министерот за надворешни работи на нацистичка Германија Фон Рибентроп, до Германската легација во Софија, во која се вели „… Царот изјави дека досега дал согласност за иселување во Источна Европа само за Евреите од Македонија и Тракија. За Евреите од самата Бугарија тој сака да се иселат само еден мал број болшевичко -комунистички елементи. Другите 25.000 Евреи ќе ги собере во концентрациони логори во земјата, зашто има потреба за градење на патишта...“

Според планот на бугарските окупациони власти, македонските Евреи требало најпрво да бидат однесени во скопскиот Монопол, а оттаму да бидат депортирани во Треблинка.

По направените подготовки, бугарските власти во раните утрински часови на 11-ти март 1943 г. започнале со апсењето на Евреите во сите македонски градови. Како резултат на полициската акција, во скопскиот Монопол биле затворени 7.215 Евреи.

Депортирањето на македонските Евреите од скопскиот Монопол во Треблинка се одвивало во три етапи; Првиот транспорт со скопски Евреи тргнал на 22 март 1943 година; Вториот транспорт тргнал на 25 март со дел од скопски, сите штипски и група битолски Евреи; а Третиот транспорт тргнал на 29 март со околу 2.500 души. За жал никој од македонските Евреи не успеал да преживее. Сите биле задушени во гасните комори. организирано

Следниот пат кога Симеон Саксобурготски ќе реши да ја посети Македонија, најмалку што треба да направи е да и се извини на македонската еврејска заедница за политиката на неговиот татко, кој е еден од директно одговорните за депортацијата на македонските Евреи во логорот на смртта Треблинка.